Kitāb al-Shifāʾ
| Kitāb al-Shifāʾ کتاب الشفاء | |
|---|---|
| Título orixinal | كِتَابُ الشِّفَاء |
| Autor/a | Avicena |
| Orixe | Persia |
| Lingua | Lingua árabe |
| Tema(s) | lóxica, ciencias naturais, Quadrivium, matemáticas, metafísica e filosofía |
| Xénero(s) | Enciclopedia |
| Data de pub. | 1027 |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
Kitāb al-Shifā’ (árabe: كتاب الشفاء; latín: Sufficientia; lit. "O libro da curación" ou "O libro da cura") é unha enciclopedia filosófica e científica escrita por Abu Ali ibn Sīna (coñecido en Occidente como Avicena). A súa elaboración comezou contra o 1014, e rematou arredor do 1020; porén, non foi publicado até o 1027.[1][2]
Crese que foi escrito para servir como compendio de todos os coñecementos filosóficos do seu autor.[3] En efecto, consta de catro partes principais que tratan, en orde e con amplo detalle, de lóxica, física, matemáticas e metafísica.
O texto árabe, recompilado a partir de varios manuscritos de orixe diversa, foi editado por varios arabistas, entre os que destaca principalmente George Anawati, e publicado en varios volumes en O Cairo entre 1953 e 1983.
No século XIII apareceu unha tradución ao latín en Toledo, pero non será até 1907 cando apareza outra versión nalgún idioma europeo, esta vez en alemán.[4]
Partes do texto, notabelmente a metafísica, traducíronse tamén ao francés, ao inglés e ao italiano. Non existe aínda unha tradución ao galego.
Filosofía
[editar | editar a fonte]
Contra o século XII, o chamado avicenismo converteuse na principal escola da filosofía islámica do século de ouro, e Avicena no seu pensador máis influente, grazas á súa combinación do aristotelismo e do neoplatonismo co kalam.[5]
O avicenismo tamén deixou a súa pegada na Europa do medievo, en especial as súas doutrinas sobre a natureza da alma e a distinción entre esencia e existencia. Estas teorías espertaron numerosos debates entre os escolásticos, así como a censura das autoridades. En París, por exemplo, o avicenismo foi proscrito no 1210. Malia as prohibicións, as súas ideas sobre psicoloxía e epistemoloxía inspiraron a autores como Guillaume de Auvergne (1190-1249) ou Alberte o Magno (1193-1280), e a súa metafísica a Tomé de Aquino (1225-1274).[6]
As principais disciplinas filosóficas sobre as que versa o Kitāb al-Shifā’ son a lóxica e a metafísica, aínda que tamén contén elementos de filosofía da ciencia.
Lóxica
[editar | editar a fonte]
Avicena escribiu sobre a lóxica islámica en moitas das súas obras, e chegou a crear o seu propio sistema lóxico como alternativa á lóxica de Aristóteles. Cara ao século XII, a lóxica de Avicena substituíu á aristotélica no mundo islámico.[7] Tras ser traducido ao latín, os seus textos sobre esta materia influenciaron aos pensadores europeos, como Alberte o Magno.[8]
En especial, analizou o siloxismo hipotético e mais o cálculo de proposicións, que formaban parte da tradición estoica.[2][9] Tamén desenvolveu unha teoría propia sobre a siloxística temporal, e traballou aspectos da indución, como os chamados métodos de Mill, moi relevantes para o método científico.[2]
Filosofía da ciencia
[editar | editar a fonte]Na sección titulada al-Burhan ("A demostración"), Avicena describe os métodos científicos de investigación da antigüidade. En específico, analiza os Analíticos posteriores de Aristóteles, co que discrepa en diversas cuestións, introducindo o problema dos principios fundamentais da ciencia. Segundo o persa, existen dúas vías para chegar aos devanditos principios: a da indución aristotélica (istiqra), e a do exame e a experimentación (tajriba). Avicena critica a primeira delas, sobre a base de que non conduce a premisas absolutas e universais, polo que sería necesario avanzar polo segundo camiño, o da experimentación.[10] Malia propoñer ideas próximas ás da ciencia moderna, o al-Burhan só foi traducido fragmentariamente ao latín; en consecuencia, a súa influencia en Europa foi limitada.[11]
Metafísica
[editar | editar a fonte]A metafísica de Avicena está influenciada pola filosofía de al-Farabi. No seu estudo do ser, distinguiu entre esencia (mahiat) e existencia (wujud). Defendeu que a existencia non pode inferirse ou explicarse pola esencia das cousas, e que a forma e a materia por si soas non poden orixinar o movemento do universo. A existencia, xa que logo, débese a un axente causal que a engade á esencia. Para iso, a causa ten que ser algo que coexista co seu efecto.[12]
A súa proba da existencia de Deus é un dos primeiros exemplos do argumento ontolóxico.[13][14]
Ciencia
[editar | editar a fonte]Astronomía
[editar | editar a fonte]No eido da astronomía, o texto destacou por propoñer que Venus está máis próximo á Terra que ao sol.
Química
[editar | editar a fonte]O Kitāb al-Shifā’ expón unha síntese de conceptos sobre a natureza dos estados minerais e metálicos.[15] Malia ser un crítico da alquimia, Avicena combinou a teoría alquímica dos metais coas ideas sobre mineraloxía de Aristóteles e Teofrasto.[15]
Paleontoloxía
[editar | editar a fonte]O libro contén explicacións sobre a petrificación dos fósiles. Aristóteles intentou explicar este fenómeno apelando a unhas "exhalacións vaporosas". Avicena revisou este concepto, desenvolvendo a súa teoría dos "fluídos petrificantes", que sería retomada por Alberte o Magno no século XIII, e aceptada por moitos naturalistas até o século XVI.[16]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Goodman (1992): 31.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Goodman (2003): 155.
- ↑ Muslim phylosophy. Ibn Sina (en inglés).
- ↑ Ibn Sina (en inglés).
- ↑ Fancy (2006): 80-81.
- ↑ Rizvi (2013).
- ↑ Bochenski (1961): 4-10.
- ↑ Washell (1973): 445.
- ↑ Goodman (1992): 31, 188.
- ↑ McGinnis (2003): 307.
- ↑ McGinnis (2003): 308.
- ↑ "Islam - Religion, Beliefs, Practices, & Facts - Britannica". www.britannica.com (en inglés). 2024-04-05. Consultado o 2024-04-06.
- ↑ Steve (1984).
- ↑ Morewedge (1970).
- ↑ 15,0 15,1 Seyyed Hossein Nasr (2003).
- ↑ Rudwick (1985): 24.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Bochenski, I. M. (1961). A History of Formal Logic (en inglés). University of Notre Dame Press.
- Fancy, N. A. G. (2006). Pulmonary Transit and Bodily Resurrection: The Interaction of Medicine, Philosophy and Religion in the Works of Ibn al-Nafis (d. 1288) (en inglés). Universidade de Notre Dame. Tese de doutoramento.
- Goodman, L. E. (1992). Avicenna (en inglés). Routledge. ISBN 0-415-01929-X.
- Goodman, L. E. (2003). Islamic Humanism (en inglés). Oxford University Press. ISBN 0-19-513580-6.
- McGinnis, J. (2003). Scientific Methodologies in Medieval Islam (en inglés). Journal of the History of Philosophy, 41(3), 307-327. doi 10.1353/hph.2003.0033
- Morewedge, P. (1970). Ibn Sina (Avicenna) and Malcolm and the Ontological Argument. Monist, 54(2), 234-249. doi https://doi.org/10.5840%2Fmonist197054212.
- Rizvi, S. H. (2013). Avicenna (Ibn Sina) (c. 980-1037) (en inglés). Internet Encyclopedia of Philosophy. Consultado o 04-04-2024.
- Rudwick, M. J. S. (1985). The Meaning of Fossils: Episodes in the History of Palaeontology. University of Chicago Press. ISBN 0-226-73103-0.
- Seyyed Hossein Nasr (2003). The Achievements of Ibn Sina in the Field of Science and His Contributions to Its Philosophy. Islam & Science, 1.
- Steve, J. A. (1984). Ibn Sina's Fourth Ontological Argument for God's Existence. The Muslim World, 74(3-4), 161-171.
- Washell, R. F. (1973): Logic, Language, and Albert the Great (en inglés). Journal of the History of Ideas, 34(3), 445-450.
